czwartek, 27 kwietnia 2023

Krystyna Czerni – "Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego"

Jerzy Nowosielski, zarówno jako artysta jak 
i człowiek wymyka się prostym, utartym schematom. Z pochodzenia po części Polak, po części Ukrainiec, z domieszką krwi niemieckiej, urodzony na Łemkowszczyźnie... Już sam ten fakt zdaje się determinować jego przyszłość. Wielokulturowość i bogactwo tradycji, w której wyrósł sprawi, że łatwość funkcjonowania ''ponad podziałami'' będzie jedną z jego cech rozpoznawczych.

Choć sam Nowosielski mawiał, że jemu osobiście pasuje takie ''życie okrakiem'', gdyż identyfikuje się ze wszystkim, dokąd sięgają jego korzenie, to jednak twórczość i życie inspirowane tak wielkim bogactwem, jakie może dać pochodzenie z ziem znajdujących się na styku kultur, nie będą wcale proste.

Dla tradycji Wschodu okaże się Nowosielski zbyt ''zachodni'', dla Zachodu z kolei zbytnio wschodni, czy wręcz zanadto ''ruski'', aby zostać w pełni akceptowanym i rozumianym. Szczególnie dramatycznie uwidoczni się ten fakt w percepcji jego sztuki sakralnej, kiedy wiele osób tradycji prawosławnej zarzuci mu zbytnie odejście od zasad Kanonu podczas pisania ikon, a z kolei katolicy nie będą często akceptowali jego malowideł w swoich kościołach, bo woleliby widzieć w świątyni coś bardziej ''znajomego'' aniżeli wydłużone postaci chudych świętych o surowych twarzach...

Większe zrozumienie znajdzie Nowosielski w kręgach sztuki świeckiej, choć, 
co fascynujące, także w niej, dopatrzeć się będzie można inspiracji ikoną.

Artysta lubił otaczać się studentami, ludźmi młodymi, ''z otwartą głową''. Sam wyprzedzał swoją epokę, jej tradycje i jej ograniczenia. Niczym wizjoner nadawał nową jakość temu co znane, tworząc odważnie i pewny tego, co chce poprzez obraz przekazać.


Zarówno jako człowiek i jako malarz nieustannie poszukiwał połączenia świata 
Wschodu i Zachodu, próbując godzić to, co ukryte z tym co widoczne, niezgłębialnego misterium z tym co dotykalne czy oczywiste. Dla niego bowiem wszystko stanowiło jedno, przebogate uniwersum, którego nie powinno się dzielić na odrębne, czy antagonistyczne światy.

Był nie tylko malarzem czy ikonopisem, ale również teologiem. Jego wiedza w tej materii zaskakiwała nawet specjalistów. Dla niekórych bywał też heretykiem, bo jego refleksje na temat religii i filozofii nie dawały się zamknąć w ramach do tej pory uznawanych za jedynie słuszne i uświęcone tradycją, naukami czy wiarą.

Artysta przez całe życie trwał pomiędzy sacrum a profanum. Jego ikony zadziwiają 

i intrygują. Sztuka świecka nieoczekiwanie znajduje swe odzwierciedlenie w fragmentach polichromii świątyni... Wrodzona delikatność i nieśmiałość Nowosielskiego zdaje się przepadać, gdy spojrzymy na niektóre jego, pełne brutalności rysunki...

O tym i wielu innych fascynujących sprzecznościach, paralelelach i zagadkach życia Jerzego Nowosielskiego pisze Krystyna Czerni w swej książce.


Publikacja podzielona jest na pięć części, a części z kolei na drobniejsze rozdziały 
i podrozdziały. Autorka chronologicznie przedstawia dzieje malarza od jego młodych lat, czasów niepozbawionych rodzinnych napięć, kiedy rodzice niejako rywalizują o to, w jakiej tradycji wychować chłopca, wschodniej, ukraińskiej, prawosławnej czy zachodniej, polskiej, katolickiej. Potem nadchodzi tragedia wojny i specyfika rzeczywistości powojennej, też trudnej, choć w inny sposób. I tak mijają kolejne dzisięciolecia, mierzone powstawaniem wspaniałych dzieł, inspirujących przyjaźni, naznaczone przez rodzinne radości i smutki, pełne artystycznych sukcesów, a czasem także niepowodzeń.

Autorka pisze biografię malarza w niezwykle przystępny sposób i z dużą dozą życzliwości dla niego. Nie jest to bynajmniej ''laurka ku czci'', lecz rzetelnie opracowana opowieść, próba przedstawienia w możliwie wierny i uczciwy sposób Nowosielskiego-artysty 
i Nowosielskiego-człowieka, z jego zaletami, wadami, rozterkami, słabościami, a przede wszystkim z tym, co uczyniło go Mistrzem.

"Nietoperz... " to owoc mrówczej pracy, skrupulatnej kwerendy, godzin spędzonych na analizie źródeł, przeprowadzanych wywiadów, rozmów, podróży do miejsc związanych 

z życiem i twórczością Jerzego Nowosielskiego. W książce znajdziemy dużo, niepublikowanych wcześniej fotografii.

Lektura książki zadowolić powinna osoby zainteresowane historią sztuki współczesnej oraz wszystkich wielbicieli twórczości Jerzego Nowosielskiego.

Być może, pozwoli też lepiej zrozumieć postać samego Mistrza i poznać dogłębniej jego twórczość lub odkryć ją na nowo.

MK


Krystyna Czerni – "Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego"
Wydawnictwo Znak, 2011
ISBN: 978-83-240-1598-6

Książka dostępna jest w zbiorach Biblioteki Głównej, Filii w Starej Miłośnie 
oraz Filii w Zielonej.





czwartek, 20 kwietnia 2023

Alejandro Zambra - „Chilijski poeta”

Gonzalo i Carla poznali się jako nastolatkowie. Praktycznie byli parą, choć tej młodzieńczej miłości daleko było do perfekcji. Ich drogi rozeszły się na dobrych kilka lat, aż do... kolejnego, niespodziewanego spotkania. Teraz, mając już za sobą sporo życiowych doświadczeń, inaczej patrzą na życie, na kwestie odpowiedzialności, troski o dobro drugiej osoby. Gonzalo dowiaduje się, że Carla ma syna, Vicente, a poznanie chłopca zdaje się paradoksalnie scalać ich związek.
Choć lat przybywa, Gonzalo nadal pozostaje młody duchem, ma swoje marzenia, między innymi o tym, by zostać poetą. Czas po raz kolejny zweryfikuje plany oraz oczekiwania. Gonzalo i Carla będą zmagać się z wieloma wyzwaniami, dorastający Vicente także będzie walczył o swoje miejsce w świecie. 
Czy z powodzeniem?

Alejandro Zambra snuje swą opowieść niespiesznie, acz w sposób potrafiący oczarować czytelnika. Chociaż sporo tu odniesień do literackiego świata Chile i realiów Ameryki Łacińskiej w ogóle, historia ta szybko staje nam się w jakiś sposób bliska, bez względu na to, ile wiemy o tamtych stronach.
W gruncie rzeczy ludzki los jest w swej istocie bardzo podobny, bez względu na to, na którym kontynencie przyszło nam się urodzić i żyć: czasem jest przewrotny, czasem skomplikowany, ale też piękny i dający nadzieję na lepsze jutro.
„Chilijski poeta” niesie ze sobą uniwersalne przesłanie; to książka na wskroś prawdziwa, opowiadająca o ludzkich zmaganiach z samym sobą, o marzeniach, rozczarowaniu i sztuce podnoszenia się po życiowych porażkach.
Jeden chce zostać poetą, drugi chce być dobrym ojcem, wszyscy chcą po prostu być szczęśliwi, choć dla każdego szczęście może oznaczać co innego...
Alejandro Zambra nie szczędzi w tej opowieści gorzkiej ironii, czy zgryźliwego humoru, 
ale jest też pełen życzliwości dla swych bohaterów.
Książkę polecam każdemu, kto lubi powoli smakować niebanalną literaturę.
MK

Alejandro Zambra - „Chilijski poeta”
Wydawnictwo Filtry, 2022
ISBN: 978-83-9644-088-4

czwartek, 13 kwietnia 2023

Magdalena Adaszewska - „Balsamistka”

 
Monika, uznana w branży dziennikarka śledcza, jedzie do swojego rodzinnego miasta by zrobić reportaż na temat popełnianych tam zbrodni. Po okolicy grasuje prawdopodobnie seryjny morderca zabijający mężczyzn. Praca Moniki 
w pewnym sensie staje się dla niej pretekstem do rozliczenia ze swoją trudną przeszłością. Kobieta ma nadzieję pogodzić sprawy osobiste 
i zawodowe. Dziennikarskie śledztwo prowadzi ją do dziwnych miejsc i do dziwnych osób. Poznaje między innymi balsamistkę Amelię, uroczą, acz tajemniczą dziewczynę, przygotowującą zmarłych do ich ostatniej drogi. Wkrótce okazuje się, że kobiety też w okolicy giną; młode kobiety, mające całe życie przed sobą. Monika i Amelia zaprzyjaźniają się. 
Są od siebie różne, ale też paradoksalnie coś łączy je ze sobą, i bynajmniej nie chodzi tu jedynie o rozwikłanie zagadki zbrodni popełnianych w mieście...
Książka Magdaleny Adaszewskiej to ciekawe połączenie powieści psychologicznej 
i kryminału. Ciekawe postaci przykuwają uwagę czytelnika od samego początku, 
a zaskakujące zakończenie napawa żalem, że oto dotarliśmy już do ostatniej strony.
Polecam.
MK

Powieść „Balsamistka” jest dostępna także jako e-audiobook. Zachęcamy do korzystania 
z naszych zbiorów e-audiobooków. (www.bibliotekawesola.pl > katalog multimediów > zakładka e-audiobooki )

Magdalena Adaszewska - „Balsamistka”
Wydawnictwo Harde, 2022
ISBN: 978-83-6663-067-3



wtorek, 4 kwietnia 2023

Wojciech Orliński – „Kopernik: rewolucje”

Na pytanie o to, kim był Mikołaj Kopernik 
i czym się wsławił, potrafi odpowiedzieć chyba każde dziecko: astronom, który odkrył, że to Ziemia obraca się wokół Słońca, a nie na odwrót.

Sprawa jednak nieco się komplikuje, gdybyśmy spytali o jakieś szczegóły... Ba, nawet tytuł dzieła Kopernika, w którym opisuje on wzajemne relacje najbliższych nam ciał niebieskich funkcjonuje w naszej świadomości w innej formie aniżeli założył to autor.

A co wiemy o życiu samego astronoma? Czy praca naukowa była jego podstawową działalnością? Dość powiedzieć, że Kopernik sam siebie nazywał matematykiem... Jeszcze więcej ciekawostek? Te znajdziemy w książce Wojciecha Orlińskiego, zatytułowanej „Kopernik: rewolucje”.

Autor dostarcza nam masy faktów, garść teorii oraz przedstawia szeroki kontekst historyczny, bez którego nie byłoby możliwe zrekonstruowanie biografii najsłynniejszego Torunianina. Dworskie intrygi, skandale i skandaliki, spiski, polityka, czasem przygoda, naukowe i teologiczne dysputy, waśnie, tarcia, sojusze i zdrady – to wszystko było codziennością astronoma. Aż dziw bierze, kiedy miał on czas na przeprowadzanie żmudnych obserwacji nieba, i to z użyciem jedynie prostych narzędzi…

Książkę Orlińskiego czyta się niczym dobrą powieść. Próżno tu jednak szukać literackiej fikcji; przeciwnie – autor przeprowadza coś na kształt dziennikarskiego śledztwa i solidnej kwerendy, godnej rasowego historyka. Wszak nie jest łatwo pisać o kimś, kto żył przeszło pięć wieków temu, a i śladów pozostawił po sobie stosunkowo niewiele, jak na osobę publiczną, którą Kopernik niewątpliwie był.

Publikacja podzielona jest na części i rozdziały co, porządkuje i ułatwia lekturę. Lekki styl Orlińskiego i odrobina humoru również okazują się pomocne, zwłaszcza kiedy zaczynamy się obawiać, że przytłoczy nas ogrom historycznych faktów. Całości dopełnia bogaty materiał ikonograficzny – ryciny, fotografie, ilustracje, te ze epoki i te współczesne.

Książkę polecam wszystkim zainteresowanym historią Polski, historią nauki, a przede wszystkim - samą osobą Mikołaja Kopernika. Myślę, że nikt z Czytelników się nie zawiedzie.

Rok 2023, ogłoszony przez Senat RP Rokiem Kopernika, to doskonała okazja by dowiedzieć się czegoś więcej o tej wybitnej postaci.

MK


Książka znajduje się w zbiorach Biblioteki Głównej oraz Filii w Starej Miłośnie.

Wojciech Orliński – „Kopernik: rewolucje”
Wydawnictwo Agora, 2022
ISBN: 978-83-2683-780-7