„Czas kobiet” Jeleny Czyżowej – powieść nie tylko dla pań

Los kobiet w stalinowskiej Rosji był nie do pozazdroszczenia. Mężowie i ojcowie rodzin poprzepadali na wojnie, w sklepach były puste półki, a w zakładach pracy – permanentna kontrola wyrabianych norm, nie tylko tych produkcyjnych, ale i obyczajowych.

Jelena Czyżowa w swej nieco sentymentalnej książce, kreśli portrety kobiet radzieckich, w różnym wieku i po rozmaitych doświadczeniach, których obecne życie naznacza poczucie porażki, czasem strachu i brak nadziei na lepsze jutro. Antonina urodziła nieślubne dziecko. Siuzanna ma już sześć lat i nie mówi. Z tego względu nie poszła do przedszkola i wychowuje się pod opieką trzech „przyszywanych” babek, które trochę z przypadku stały się jej najbliższą rodziną. Glikierija, Jewdokija i Ariadna różnią się od siebie we wszystkim, oprócz miłości do owej małej dziewczynki, której chcą przychylić nieba, choć każda na inny sposób. Arystokratka uczy małą francuskiego, dwie pozostałe, mając swój „chłopski rozum”, zapoznają Siuzanoczkę (nazywaną przez nie Sofiją, bo to bardziej chrześcijańskie i przyzwoite imię) z tradycjami codziennego życia porządnej rosyjskiej kobiety. Siuzanna żyje w barwnym świecie, gdzie rzeczywistość miesza się jej z baśniowymi historiami, postaci realne zyskują cechy fantastycznych bohaterów, a poczucie szczęścia ściera się z obawami przed nadciągającą tragedią. Wszystko to zaowocuje w przyszłości, czyniąc z tej małej niepozornej, milczącej dziewczynki, uzdolnioną artystkę. 
Bohaterami książki Jeleny Czyżowej są głównie kobiety, udręczone przez toporną, trudną sowiecką rzeczywistość. Często różne od siebie, ale jednakowo przytłoczone życiem, zmagają się z kłopotami dnia codziennego, niedostatkiem, żałobą po utraconych bliskich, wszechogarniającym pesymizmem. 
Jednakże pomimo smutnego obrazu rzeczywistości, opowieść snuta przez Czyżową zostawia otwartą furtkę dla nadziei. Istnieje szansa, że w tej ogólnej degrengoladzie ludzkiej egzystencji, komuś wreszcie się uda, czyjś los będzie wreszcie lepszy, wszak nawet sowieckie piekło nie może trwać wiecznie. Wiemy, że tą szczęśliwą osobą będzie Suzanna – Sofija, urodzona i wychowana w skrajnie trudnych czasach, hołubiona przez poniekąd przypadkową „rodzinę”, gdzie trzy babki niczym trzy Parki strzegły losu tej, dla której życie, nawet jeśli kruche, powinno jeszcze trwać i przynieść zmiany na lepsze. Historia opowiedziana przez Czyżową jest przeznaczona nie tylko pań. Z równie dużym zainteresowaniem przeczytać mogą ją także mężczyźni. „Czas kobiet” z jednej strony stanowi świadectwo strasznego okresu totalitarnej Rosji, z drugiej zaś jest zgrabnie napisaną, wartościową literacko powieścią, której nie sposób zapomnieć.

Gorąco polecam! 
MK

Jelena Czyżowa - "Czas kobiet"
Wydawnictwo Czarne, 2013
ISBN: 978-83-7536-546-7